پالت صفحه مشبک چوبی است که پایه هایی دارد و شاخک های لیفتراک در زیر آن قرار می گیرد و به راحتی آن را جابه جا می کند.
معمولاً از Pallet برای حفاظت از بسته های ساده حمل و نقل استفاده می شود و در نتیجه موجب سهولت و تسریع در عملیات تخلیه و بارگیری می گردد.
کیسه، بشکه و کارتن در پالت جا داده می شود و به عنوان بسته بندی ساده هم به کار می رود و آن زمانی است که کالایی مثل ماشین آلات یا قطعات منفصل مستقیما روی پالت نصب و مهار می شود.
Pallet رایج ترین نوع واحد بارگیری و تشکیل شده از یک صفحه چوبی به ابعاد حدود یک متر مربع و در قسمت زیرین دارای چهار یا دو پایه به ارتفاع 10 الی 12 سانتی متر است.
کلیه مزایا و معایب واحد بار که بیشتر ذکر شد برای Pallet هم صادق است.
در سیستم حمل در Pallet، کالا کمتر جابه جا شده و در نتیجه کمتر خسارت می بینید. پالت محافظ بسته بندی های کوچکی است که در انبار کشتی با بسته های بزرگ یکجا بار چینی می شوند. همچنین هزینه های بسته بندی در سیستم حمل در پالت کاهش پیدا می کند. سرعت در بارگیری یکی از محسنات حمل کالا با پالت است.
شرکت های بیمه با رغبت بیشتری محمولات بسته بندی شده در پالت را بیمه می کنند زیرا در بسته بندی ها، کالا کمتر خسارت دیده و میزان دعاوی خسارت علیه شرکت های بیمه کاهش پیدا می کند.
معایب
وقتی پالتها می شکنند یا بسته های داخل آن بیرون می ریزد خسارتی که با کالا وارد می شودبیش از خسارتی است که در مورد بسته بندی های معمولی ایجاد می گردد و از آن جا که بسته های داخل پالت، علامت گذاری کامل نمی شوند، در صورت حمل انبار تا انبار بعضی از بسته ها به دست گیرنده کالا نمی رسد.
تکمیل نشدن ظرفیت کانتینر، کامیون و واگن راه آهن یا محل ذخیره شده در انبار کشتی.
انواع Pallet از نظر کاربرد
الف) برگشت پذیر
پالتهایی هستند که پس از رسیدن کالا به مقصد و تخلیه بایستی به مبدا عودت داده شوند.
مزایا
با ابعاد استاندارد ساخته می شوند.
استحکام لازم جهت سفرهای متوالی را دارند.
مقاوت آن ها برای حداکثر بار است.
معایب
هزینه های بالای جمع آوری و نگهداری و عودت.
مشکلات گمرکی جهت ترخیص.
وزن سنگین.
صدمات وارده به کالا به علت عدم تطابق ابعاد بسته با پالت زیادتر است.
ب ) برگشت ناپذیر
این نوع فقط برای یک بار مصرف ساخته می شود. این پالت برای استفاده در یک سفر و با همان ابعاد کالا ساخته شده و حداقل وزن مورد نیاز را دارد.
انواع پالت از نظر مواد ساختاری
معمولا از چوب و گاهی هم از فلز، پلاستیک و ترکیب فلز و چوب ساخته می شوند.
انواع پالت از نظر شکل ساختمانی
یک لایه ( دو راهه یا چهار راهه )
دو لایه ( دو راهه یا چهار راهه )
یک لایه
معمولاً دارای یک صفحه به نام سطح و دو یا چهار پایه باشند. در این نوع فشار وارده بار بر پالت از طریق پایه یا چهار پایه زیرین به زمین منتقل می شود.
دو لایه
که یک صفحه در قسمت بالا و یک صفحه در قسمت زیرین دارد و در فاصله میان این دو صفحه، دو عدد الوار یا چهار تکه الوار در چهار گوشه قرار گرفته است.
از محسنات این نوع سطح تماس بیشتر و تقسیم وزن بار به تمام سطح زیرین است.
دو راهه
این نوع پایه زیرین آن در عرض یا طول به صورت سراسری و یک تکه باشد.
چهار راهه
پایه زیرین آن از طرف طول و عرض در چهارگوشه حدود 25 سانتی متر طول، 10 سانتی متر عرض و ارتفاع دارد.
بیمه باربری یا بیمه حمل و نقل قراردادی است بین شرکت حمل و نقل و صاحب کالا با بیمهگر که به موجب آن، بیمهگر متعهد می‌شود تا در ازای دریافت مبلغی از طرف بیمه‌گزار، در صورت وارد شدن خسارت به اموال و افراد ثالث، خسارتها را جبران کند.
در واقع، در هنگام انتقال کالا از مبدا به مقصد، اگر خسارتی به آن وارد شود یا بیمه‌گزار هزینه‌هایی را متحمل شود، خسارت از طرف بیمهگر بر اساس مفاد بیمه‌نامه پرداخت خواهد شد.
در این مقاله به بررسی اصطلاحات بیمه باربری می پردازیم که برای هر شرکت حمل و نقل و متصدیان بار مورد نیاز است.
اصطلاحات بیمه باربری
Lash
نوعی کشتی است که تعدادی بارج و یا سایر شناورهای مشابه حاوی بار را بر روی عرشه کشتی خود حمل می نماید.
Bogie
تریلر در اصطلاحات بیمه باربری دارای محورهای متناسب با میزان بار است و برای حمل بارهای بسیار سنگین بکار می‌رود که با توجه به وزن محموله تعداد محورها کم و یا زیاد خواهد شود.
Landing craft
شناور دریایی‌ای که معمولأ وظیفه آن جابجایی خودرو است.
اغلب این شناورها دارای در جلوی شناور هستند که با باز شدن، تبدیل به یک سطح شیبدار شده و عمل بارگیری و تخلیه از طریق آن انجام می‌شود.
Barge
دوبه یا بارج شناوری، برای حمل و نقل حجم نسبتا زیادی از کالا یا مواد بر روی آب به کار می‌رود.
از دوبه برای حمل اشیای بزرگ یا میزان زیادی از کالا استفاده می‌شود. بیشتر دوبه‌ها را در کانال‌ها و رودها به کار می‌برند.
کشتی RO-RO
نوعی کشتی که مجهز به سکوی مخصوص Ramp در قسمت پهلو یا جلو و عقب می باشد و وسایل نقلیه حامل بار و مسافر می توانند مستقیماً با چرخ خود به آن وارد یا خارج شوند.
کشتی طبقه بندی شده Classified Ship
اصطلاحات بیمه باربری کشتی طبقه بندی شده را اینگونه تعریف کرده که هر کشتی که دارنده گواهی طبقه بندی معتبر باشد کشتی طبقه بندی نام دارد.
گواهی طبقه بندی کشتی Class Ship Certificate
یک نوع گواهی مخصوص است که توسط موسسات رده بندی مجاز و به منظور تعیین میزان قابلیت دریانوردی کشتی صادر می شود.
طبقه بندی کشتی Ship Classification
منظور از طبقه بندی شرایطی است که کشتی های حامل کالا می بایست دارا باشند و این شرایط معمولا توسط موسسات معتبر بین المللی که مورد قبول انستیتوی بیمه گران لندن می باشند کنترل می شود.
کشتی های ترامپ Tramp Ships
این کشتی‌ها در مسیر منظمی فعالیت نمی‌کنند و محموله را به هر نقطه‌ای که صاحب کالا بخواهد حمل می‌کنند.
کشتی های لاینر Liner Ships
این کشتی ها تحت ضوابط خاصی در خطوط معین و با برنامه منظم فعالیت می‌کنند.
کشتی چارتر Charter Ship
کشتی است که به صورت اجاره ای کار می کند. این اجاره می تواند به صورت زمانی یا سفری باشد.
گواهی بازرسی کالا در مبدأ INSPECTION CERTIFICATE
سندی است که توسط شرکت بازرسی کننده در زمان حمل صادر می گردد.
در گواهی بازرسی کالا اطلاعات مربوط به
خریدار و فروشنده
شماره اعتبار اسنادی
نام گشایش کننده اعتبار
نام و نوع وسیله حمل
مبدأ و مقصد
شرح کالا
علامات
مشخصات بسته بندی
طریقه نمونه برداری و آزمایش
کیفیت و کمیت کالا
مکان
تاریخ بازرسی و … درج می گردد.
گواهی مبدأ CERTIFICATE OF ORGIN
گواهی مبدأ سندی است که نام کشور سازنده و مشخصات کالای خریداری شده را در بردارد. این سند در بیشتر موارد توسط اتاق های بازرگانی کشورها صادر می گردد و فروشنده در زمان حمل کالا آن را به بانک ارائه می دهد.
صورت بسته بندی PAKING LIST
سندی است که به طور مشروح مشخصات بسته بندی را نشان می دهد و مندرجات آن شامل نوع کالا، وزن خالص و ناخالص، محتویات هر بسته از نظر نوع تعداد و وزن می باشد.
عدم تحویل Non Delivery
عدم تحویل کالا به حالتی اطلاق می شود که کل کالای بیمه شده یا یک قسمت از آن در مسیر حمل و نقل به دلایل نامعلومی مفقود شده و در مقصد مندرج در بیمه نامه به بیمه گذار تحویل نگردد.
ترانسشیپمنت Transshipment
انتقال محموله مورد بیمه از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر.
پارتشیپمنت Part shipment
یعنی حمل به دفعات به این معنی که کالای مورد بیمه طی چند پارتی از مبدا به مقصد مندرج در بیمه نامه حمل گردد.
Total Loss
خسارت کلی ضعیف ترین و ارزان ترین نوع بیمه باربری است که تقریبا منسوخ شده است.
این نوع بیمه نامه در بیمه باربری تلف شدن کامل مورد بیمه در یک مرحله بر اثر آتش سوزی، غرق شدن، سقوط هواپیما را در بر می گیرد.
منظور از اینکوترمز مجموعه‌ای از مقررات بین المللی برای تفسیر اصطلاحات مهم مورد استفاده در قراردادهای تجارت خارجی است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) و به منظور رفع ابهامات ناشی از تفسیرهای گوناگون از اصطلاحات مشابه در کشورهای مختلف تهیه و بهنگام می گردد.
کالاهایی است که مدت توقف قانونی آن ها در اماکن گمرکی یا انبار اختصاصی پایان یافته و به دلیل گوناگون از جمله بدون صاحب ماندن، بی‌استفاده ماندن و یا از رده خارج شدن ترخیص نشده باشد.
پروفرما Proforma
پروفرما در بیمه باربری سند خریدی است که فروشنده از مبدأ به عنوان پیشنهاد فروش، یا تعیین ارزش و شرایط فروش صادر میکند. پروفرما را پیش فاکتور نیز می‌گویند.
مانیفست Manifest
در اصطلاحات بیمه باربری مانیفست را به فهرستی الحاق می کنند که محمولات یک کشتی یا یک قطار با یک کاروان از کامیون هایی را می‌گویند که بیشتر از یک بارنامه دارند.
بارنامه Bill Of Lading
بارنامه اوراق بهاداری است که از طرف موسسه حمل و نقل صادر و مشخصات کالا، نام و آدرس گیرنده و فرستنده کالا، میزان کرایه حمل، مشخصات، تعداد و وزن کالا در آن قید می گردد.
بارنامه به منزله قرارداد حمل، رسید دریافت کالا و سند مالکیت آن است.
اعتبار اسنادی Letter Of Credit
قراردادی است که به موجب آن بانک گشایش کننده اعتبار متعهد می‌شود که به دستور و به حساب خریدار کالا پس از دریافت مدارک معین، وجه کالا را به حساب بانک پرداخت کننده واریز نماید و به این ترتیب انجام مبادلات و معاملات بین المللی بیمه باربری تسهیل می گردد.
مصوب 13 اردیبهشت ماه 1311 شمسی (کمیسیون قوانین عدلیه)
باب اول
تجار و معاملات تجارتی
به موجب قانون 30 فروردین 1310:
وزیر عدلیه مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از تصویب کمیسیون‌قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آن ها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و قوانین مزبوره را تکمیل‌نموده.
ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید:
بنابراین (قانون تجارت) مشتمل بر ششصد ماده که در تاریخ سیزدهم اردیبهشت ماه
یک‌هزار و سیصد و یازده شمسی (1311/2/13) به تصویب کمیسیون قوانین عدلیه مجلس شورای ملی رسیده است قابل اجراست.
باب هشتم قانون تجارت
در باب هشتم قانون تجارت به مبحث تعاریف اصطلاحات مرتبط با حمل و نقل و قراردادهای حمل و نقل پرداخته شده است. این باب از ماده 377 قانون تجارت آغاز می شود با 18 ماده تا 394 ادامه می یابد.
ماده 377
متصدی حمل و نقل کسی است که در مقابل اجرت حمل اشیاء را به عهده می‌گیرد.
با توجه به قانون تجارت در هر قرارداد حملی سه طرف قرارداد وجود دارد:
ارسال کننده کالا
متصدی حمل و نقل
دریافت کننده کالا
بر اساس ماده 2 قانون تجارت، تصدی به حمل و نقل به هرگونه که باشد خواه از طریق خشکی، دریا یا هوا عملیات تجاری محسوب می شود.
ماده 378
قرارداد حمل و نقل تابع مقررات وکالت خواهد بود مگر در مواردی که استثناء است.
ماده 379
در ماده 379 ارسال کننده باید نکات ذیر را به اطلاع متصدی حمل و نقل برساند :
آدرس صحیح دریافت کننده
محل تسلیم مال
عده بسته یا عدل
طرز عدل‌بندی
وزن و محتوی عدل
مدتی که مال باید در آن مدت تسلیم شود
راهی را که حمل باید از آن راه به عمل آید
قیمت اشیایی که گرانبها است
خسارات ناشیه از عدم تعیین نکات فوق
ماده ۳۸۰
ارسال کننده باید مراقب باشد که مال‌التّجاره به طرز مناسبی عدل‌بندی شود.
همچنین در این ماده بیان می شود خسارات بحری ناشی از عیوب عدل‌بندی به عهده ارسال کننده است.
ماده ۳۸۱
اگر عدل‌بندی عیب ظاهر داشته و متصدی حمل و نقل مال را بدون قید عدم مسئولیت قبول کرده باشد مسئول آواری خواهد بود.
ماده ۳۸۲
ارسال کننده می‌تواند مادام که مال‌التّجاره در دست متصدی حمل و نقل است آن را با پرداخت مخارجی که متصدی حمل و نقل کرده و خسارات او پس بگیرد.
ماده ۳۸۳
در موارد ذیر ارسال کننده نمی‌تواند از حق استرداد مذکوره در ماده ۳۸۲ استفاده کند :
اگر بارنامه‌ای توسط ارسال کننده تهیه و به وسیله متصدی حمل و نقل به مرسل‌الیه تسلیم شده باشد.
اگر متصدی حمل و نقل رسیدی به ارسال کننده داده و ارسال کننده نتواند آن را پس دهد.
اگر متصدی حمل و نقل به مرسل‌الیه اعلام کرده باشد که مال‌التّجاره به مقصد رسیده و باید آن را تحویل گیرد.
در صورتی که پس از وصول مال‌التّجاره به مقصد مرسل‌الیه تسلیم آن را تقاضا کرده باشد.
در این موارد متصدی حمل و نقل باید مطابق دستور مرسل‌الیه عمل کند.
معذالک اگر متصدی حمل و نقل رسیدی به ارسال کننده داده مادام که مال‌التّجاره به مقصد نرسیده مکلف به رعایت دستور دریافت کننده کالا نخواهد بود مگر این که رسید به دریافت کننده تسلیم شده باشد.
ماده ۳۸۴
اگر دریافت کننده مال‌التّجاره را قبول نکند و یا مخارج و سایر مطالبات متصدی حمل و نقل بابت مال‌التّجاره تأدیه نشود و یا به مرسل‌الیه دسترسی نباشد متصدی حمل و نقل باید مراتب را به اطلاع ارسال کننده رسانیده و مال‌التّجاره را موقتاً نزد خود به طور امانت نگاه داشته یا نزد ثالثی امانت گذارد و در هر دو صورت مخارج و هر نقص و عیب به عهده ارسال کننده خواهد بود.
اگر ارسال کننده و یا دریافت کننده در مدت مناسبی تکلیف مال‌التّجاره را معین نکند متصدی حمل و نقل می‌تواند مطابق ماده ۳۶۲ آن را به فروش رساند.
ماده ۳۸۵
اگر مال‌التّجاره در معرض تضییع سریع باشد و یا قیمتی که میتوان برای آن فرض کرد با مخارجی که برای آن شده تکافو ننماید متصدی حمل و نقل باید فوراً مراتب را به اطلاع مدعی‌العموم بدایت محل یا نماینده او رسانیده و با نظارت او مال را به فروش رساند. حتی‌المقدور ارسال کننده و مرسل الیه را باید از این که مال‌التّجاره به فروش خواهد رسید مسبوق نمود.
در موردی خسارت ناشیه از تأخیر تسلیم یا نقص یا خسارات بحری مال‌التّجاره نیز متصدی حمل و نقل در حدود ماده فوق مسئول خواهد بود. خسارات مزبور نمی‌تواند از خساراتی که ممکن بود در صورت تلف شدن تمام مال‌التّجاره حکم به آن شود تجاوز نماید مگر این که قرارداد طرفین خلاف این ترتیب را مقرر داشته باشد.
ماده ۳۸۸
متصدی حمل و نقل مسئول حوادث و تقصیراتی است که در مدت حمل و نقل واقع شده اعم از این که خود مباشرت به حمل و نقل کرده و یا حمل و نقل کننده دیگری را مأمور کرده باشد. بدیهی است که در صورت اخیر حق رجوع او به متصدی حمل و نقل که از جانب او مأمور شده محفوظ است.
ماده ۳۸۹
متصدی حمل و نقل باید به محض وصول مال‌التّجاره مرسل‌الیه را مستحضر نماید.
ماده ۳۹۰
اگر مرسل‌الیه میزان مخارج و سایر وجوهی را که متصدی حمل و نقل بابت مال‌التّجاره مطالبه می‌نماید قبول نکند حق تقاضای تسلیم مال‌التّجاره را نخواهد داشت مگر این که مبلغ متنازع‌فیه را تا ختم اختلاف در صندوق عدلیه امانت گذارد.
ماده ۳۹۱
اگر مال‌التّجاره بدون هیچ قیدی قبول و کرایه آن تأدیه شود دیگر بر علیه متصدی حمل و نقل دعوی پذیرفته نخواهد شد مگر در مورد تدلیس یا تقصیر عمده، به علاوه متصدی حمل و نقل مسئول آواری غیر ظاهر نیز خواهد بود در صورتی که مرسل‌الیه آن آواری را در مدتی که مطابق اوضاع و احوال رسیدگی مال‌التّجاره ممکن بود به عمل آید و یا بایستی به عمل آمده باشد مشاهده کرده و فوراً پس از مشاهده به متصدی حمل و نقل اطلاع دهد. در هر حال این اطلاع باید منتها تا هشت روز بعد از تحویل گرفتن مال‌التّجاره داده شود.
ماده ۳۹۲
در هر موردی که بین متصدی حمل و نقل و مرسل‌الیه اختلاف باشد محکمه صلاحیت‌دار محل می‌تواند به تقاضای یکی از طرفین امر دهد مال‌التّجاره نزد ثالثی امانت گذارده و یا لدی‌الاقتضاء فروخته شود. در صورت اخیر فروش باید پس از تنظیم صورت مجلسی حاکی از آنکه مال‌التّجاره در چه حال بوده به عمل آید. به وسیله پرداخت تمام مخارج و وجوهی که بابت مال‌التّجاره ادعا می‌شود و یا سپردن آن به صندوق عدلیه از فروش مال‌التجاره میتوان جلوگیری کرد.
بیمه نامه باربری و بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل دو نوع از متداول ترین پوشش های بیمه ای هستند که برای جبران خسارت حمل و نقل کالا در کشور موجود هستند.
بیمه نامه باربری
در بیمه نامه باربری داخلی صاحبان کالا جهت تحت پوشش قرار دادن محموله‌هایی که مبداء و مقصد حمل آنها یکی از شهرهای ایران می باشد آن را تهیه و خطرات تحت پوشش آن شامل خطرات اصلی و خطرات اضافی می باشند.
بیمهگذار بیمه نامه باربری صاحبان کالا اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی بوده و از لحاظ نوع پوشش، این بیمه در زمره بیمه های اموال می باشد.
خطرات اصلی تحت پوشش بیمه نامه باربری
آتش سوزی؛
حادثه وسیله نقلیه شامل تصادف، تصادم، واژگون شدن و سقوط وسیله نقلیه؛
خطرات اضافی تحت پوشش بیمه باربری.
این خطرات بر حسب نیاز بیمهگذار به خطرات اصلی اضافه می شود و رایج ترین آن ها عبارتند از:
سرقت کلی محموله با وسیله نقلیه
خسارات ناشی از تخلیه و بارگیری
خسارات ناشی از پرتاب شدن کالا از روی وسیله حمل
خسارات ناشی از آبدیدگی
خطر غرق کالا در حمل دریایی بین بنادر و جزایر ایرانی با کشتی طبقه بندی شده.
بدیهی است هرچه خطرات تحت پوشش افزایش یابد حق بیمه نامه باربری پرداختی توسط بیمه گذار بیشتر خواهد شد.
بیمهگذار موظف است زمان و تاریخ دقیق حمل کالا را به شرکت بیمه اعلام کند.
ارزش کالای بیمه شده از طرف فرد بیمهگذار باید به شرکت بیمهگر اعلام شود. در صورتی که قیمت اعلام نشود شرکت بیمهگر براساس قیمت مصوب کالا در بازار و کرایه حمل، ارزش نسبی کالای بیمه شده را حساب می کند.
در صورت مفقود شدن کالا، بیمهگذار سریعا باید آن را به اطلاع شرکت بیمهگر برساند.
در صورتی که کالا خسارت ببیند، بیمهگذار باید قبل از تحویل گرفتن کالا، این موضوع را به اطلاع شرکت بیمهگر برساند و تقاضای کتبی بازدید برای آن ها ارسال کند.
بیمهگذار برای درخواست خسارت از شرکت بیمهگر، باید مدارک زیر را به شرکت بیمهگر تحویل دهد:
اصل بیمه‌نامه
اصل فاکتور کالای مورد بیمه با درج وزن کالا
اصل بارنامه
مکاتبات صورت گرفته بین دو طرف
گزارش بازدید خسارت
شرکت بیمهگر ظرف مدت ۴ هفته باید مبلغ خسارت وارده را به بیمهگذار تحویل دهد.
شروع و خاتمه تعهدات بیمهگر در بیمه نامه باربری داخلی
اعتبار بیمه نامه باربری از زمانی که کالا روی وسیله حمل برای آغاز حمل بارگیری می شود شروع و هشت روز پس از رسیدن کالا به انبار بیمهگذار در مقصد و یا تحویل آن به گیرنده کالا خاتمه می یابد.
علیرغم مدت اشاره شده، در اغلب موارد کالا پس از حمل و رسیدن به مقصد تحویل گیرنده شده و مدت هشت روز فاصله بین رسیدن کالا به انبار بیمهگذار تا تحویل به گیرنده منتفی است.
خسارت های خارج از تعهدات بیمهگر در بیمه نامه باربری داخلی
بیمه باربری با توجه به گستردگی مجموعه خطراتی که ممکن است محموله بیمه شده را تهدید کند، تعدادی از خسارت ها را پرداخت نمی کند؛ از طریق این لینک می توانید تمام خسارت هایی که تحت پوشش بیمه نامه باربری نیستند را بررسی کنید.
بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل یکی از انواع بیمه نامه های مسئولیت است که متصدیان حمل و نقل جهت تحت پوشش بیمه قرار دادن مسئولیت خود در مقابل صاحبان محموله هایی که حمل می کنند، آن را تهیه می نمایند.
بیمهگذار بیمه مسئولیت متصدیان شرکت های حمل و نقل داخلی بوده و از لحاظ پوشش بیمه‌ای در گروه بیمه های مسئولیت محسوب می شود.
خطرات تحت پوشش بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
تصادف و واژگونی وسیله نقلیه و یا برخورد کالا با شی‌ء ثابت
خسارت های وارد به کالا در اثر پرتاب شدن از روی وسیله نقلیه
آتش سوزی، صاعقه و انفجار
سرقت کلی محموله با وسیله نقلیه
در این نوع بیمه نامه، بیمهگر تا 20 درصد تعهدات خود متعهد جبران هزینه های زیر خواهد بود:
هزینه های لازم و متعارف جهت نجات کالا و جلوگیری از توسعه خسارت پس از وقوع حوادثی که جبران زیان آن در تعهد بیمهگر باشد.
هزینه دادرسی و دفاع از بیمهگذار که به صورت متعارف در ارتباط با خطرات بیمه شده در مراجع قضایی ثبت شده باشد.
شروع و خاتمه تعهدات بیمهگر در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
تعهدات بیمهگر تحت این قرارداد پس از تکمیل بارگیری کالا در مبدأ، آغاز و همزمان با شروع تخلیه در مقصد مندرج در بارنامه خاتمه می‌یابد.
خسارت های خارج از تعهدات بیمهگر در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
جعل اسناد
خیانت در امانت
هرنوع عمل عمد یا مجرمانه بیمهگذار، راننده و یا کمک راننده وسیله نقلیه
سیل، طوفان، زلزله، آتشفشان
جنگ، شورش، اعتصاب، بلوا، ضبط و مصادره
تشعشعات رادیواکتیو و فعل‌وانفعالات هسته‌ای
عیب ذاتی و یا خودسوزی کالاها
هرگونه خسارت غیرمستقیم و عدم‌النفع و کاهش ارزش کالا در بازار
ریزش، روندگی، آبدیدگی، مگر این که ناشی از تحقق خطرات تحت پوشش این بیمه نامه باشد
کاهش طبیعی وزن محموله
سرقت قسمتی از محموله و یا هرنوع سرقت ناشی از خیانت در امانت
فقدان کالا
تغییر وسیله حمل جز با موافقت قبلی بیمهگر
خسارت وارده به علامت و بسته بندی کالا
خسارت ناشی از تخلیه و بارگیری و آبدیدگی مشروط به پرداخت حق بیمه اضافی قابل پوشش خواهد بود.
مزیت های بیمه نامه باربری نسبت به بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل برای صاحبان کالا
در بیمه نامه های باربری داخلی مورد بیمه شامل محموله می باشد و بیمهگذار صاحب کالا است. اما در بیمه نامه های مسئولیت متصدیان حمل و نقل مورد بیمه شامل مسئولیت متصدیان حمل و نقل در مقابل صاحب کالا بوده و بیمه گذار شرکت حمل و نقل می باشد.
در بیمه نامه باربری داخلی در صورت وقوع خسارت احتمالی بیمهگر می تواند حق جانشینی خود را نسبت به شرکت حمل و نقل جهت جبران خسارت وارده اعمال کند اما در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی حق جانشینی بطور معمول نسبت به متصدی حمل و نقل لحاظ نمی شود اما ممکن است درمورد مسبب حادثه این حق اعمال گردد.
بیمه نامه باربری داخلی قرارداد مستقیم بین صاحبان کالا و شرکت های بیمه‌ای می باشد. بنابراین در این نوع قراردادها مذاکرات رو در رو یکی از عوامل موثر در اجرای بهینه مفاد قرارداد و حفظ منافع بیمهگر و بیمهگذار می باشد. ولی در قراردادهای بیمه های مسئولیت متصدیان حمل و نقل، صاحبان کالا در انتخاب بیمهگر هیچگونه نقشی نداشته و برای جبران خسارت می بایست به متصدی حمل و نقل مراجعه و شرکت حمل و نقل نیز قبل از هرگونه پاسخگویی ابتدا از شرکت بیمه خود درخواست جبران خسارت می نماید که این پروسه تا حد زیادی دسترسی صاحبان کالا به حقوق خود را در مواقع وقوع خسارت با مشکلات مواجه می سازند که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
مشکلات بیمه متصدیان در وقوع خسارت
عدم پرداخت حق بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل به شرکت بیمه که باعث عدم اعتبار این بیمه نامه می گردد.
عدم ارسال لیست اطلاعات مربوط به کالاهای حمل شده در مهلت تعیین شده در قرارداد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل، توسط شرکت حمل و نقل که باعث می گردد محموله فوق تحت پوشش این بیمه نامه قرار نگیرد.
عدم رعایت محدودیت های مندرج در قرارداد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل از طرف شرکت های حمل و نقل و در نتیجه عدم احراز تعهدات در مورد پرداخت خسارت از طرف شرکت بیمهگر مسئولیت.
عدم امکان انتخاب ریسک های مورد نظر صاحبان کالا در قراردادهای بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل، به دلیل متحدالاشکل بودن این نوع بیمه نامه ها و تدوین شرایط آن از طرف بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
در حالیکه در بیمه نامه های باربری داخلی این امکان وجود دارد که علاوه بر پوشش های اصلی بیمه نامه، خطرات اضافی با انتخاب بیمهگذار و موافقت بیمهگر نیز تحت پوشش بیمه نامه قرار بگیرد.
ناکافی بودن انگیزه پیگیری خسارت از شرکت بیمهگر مسئولیت متصدی حمل و نقل از طرف شرکت حمل و نقل بدلیل نبود منافع مستقیم در تصفیه خسارت. در حالیکه صاحبان کالا در بیمه نامه باربری داخلی بدلیل دارا بودن منافع مستقیم دارای انگیزه کافی جهت پیگیری خسارت هستند.
در بیمه حمل و نقل داخلی به لحاظ آنکه پس از پرداخت خسارت امکان بازیافت خسارت یا بخشی از آن از شرکتهای حمل و نقل و یا شرکت های بیمه آنها وجود دارد رغبت بیشتری در پرداخت خسارت نشان داده می شود و فرایند تصفیه خسارت نیز در زمان کوتاهتری انجام خواهد شد.
خصوصا آنکه برای جبران خسارت وجود واسطه بین صاحبان کالا و شرکت بیمه منتفی است.
شورای‌عالی بیمه «شرایط عمومی بیمه باربری» را مشتمل بر ۱۹ ماده و ۱ تبصره به همراه مجموعه شرایط کلوز های A و B و C آن به شرح ذیل تصویب نمود:
فصل اول
تعاریف
ماده ۱
بر اساس شرایط عمومی بیمه باربری قانون بیمه مصوب اردیبهشت ماه، سال ۱۳۱۶ و پیشنهاد کتبی بیمه‌گزار تنظیم گردیده و مورد توافق طرفین می‌باشد.
آن قسمت از پیشنهاد بیمه‌گزار که مورد قبول بیمهگر نبوده و همزمان با صدور بیمه‌نامه یا قبل از آن کتباً به بیمه‌گزار اعلام گردیده است، جزء تعهدات بیمهگر محسوب نمی‌شود.
ماده ۲
اصطلاحات زیر در شرایط عمومی بیمه باربری با تعریف مقابل به کار رفته است:
بیمهگر: بیمهگر شرکت بیمه‌ای است که مشخصات آن در این بیمه‌نامه درج گردیده است و جبران خسارت احتمالی را طبق شرایط مقرر در این بیمه‌نامه به عهده دارد.
بیمه‌گزار: بیمه‌گزار شخص حقیقی یا حقوقی مذکور در این بیمه‌نامه می باشد که پوشش بیمه را اخذ نموده و متعهد به پرداخت حق بیمه آن است.
ذی نفع: ذی‌نفع شخص حقیقی یا حقوقی مذکور در این بیمه‌نامه اعم از بیمه‌گزار یا غیر آن است که حق مطالبه و دریافت تمام یا قسمتی از خسارت وارد به کالای مورد بیمه را دارد.
کالای مورد بیمه: کالای مورد بیمه، اموال مندرج در جدول مشخصات این بیمه‌نامه است.
انقضای مدت بیمه: انقضای این بیمه براساس شرط ۸ مجموعه شرایط پیوست است اما در مورد حمل غیردریایی یا ترکیبی، یکی از شرایط زیر جایگزین شرط ۴/۱/۸ مجموعه شرایط C و B و A میگردد.
الف) در مورد حمل هوایی، ۳۰ روز پس از تخلیه کامل هر قسمت از کالای مورد بیمه از هواپیمای حامل در فرودگاه کشور مقصد.
ب) در مورد حمل زمینی، ۶۰ روز پس از تحویل کالای مورد بیمه به انبار گمرک کشور مقصد.
فصل دوم
شرایط
ماده ۳
حمل دریایی کالای مورد بیمه باید به وسیله کشتی طبقه‌بندی‌شده انجام شود در غیر این صورت بیمه‌گزار موظف است مشخصات کشتی و یا شناورهای مورد نظر را قبل از شروع حمل به بیمهگر اعلام و موافقت او را اخذ نماید.
چنانچه حمل کالای مورد بیمه با کشتی طبقه‌بندی‌نشده بدون اطلاع بیمه‌گزار انجام شده باشد بیمه‌گزار موظف است بلافاصله پس از اطلاع، مراتب را به بیمهگر اعلام و شرایط و اضافه نرخ مربوط به حمل کالای مورد بیمه با کشتی طبقه‌بندی‌نشده را قبول کند.
ماده ۴
بیمه گزار موظف است کلیه اطلاعات راجع به حمل کالا و دفعات آن از جمله مشخصات وسیله یا وسایل حمل، حداکثر ارزش کالا در هر حمل، تاریخ حرکت آن ها و همچنین بهای هر قسمت از محمولات بیمه شده را قبل یا بلافاصله بعد از حمل و به هرحال قبل از ورود وسیله حمل به مقصد به بیمه گر اعلام نماید.
در غیر اینصورت بیمهگر حسب مورد بر اساس مواد ۱۲ و ۱۳ قانون بیمه عمل خواهد نمود.
ماده ۵
اگر بین بیمه‌گزار و بیمهگر توافق خاصی نشده باشد قیمت کالای مورد بیمه، معادل مجموع قیمت خرید کالا، هزینه حمل و سایر هزینه‌های متعارف خواهد بود.
ماده ۶
در شرایط عمومی بیمه باربری کالاهایی که به صورت جفت یا دست عرضه می‌شوند مسئولیت بیمهگر بدون توجه به ارزش جفت یا دست بودن آن، بیش از نسبت قیمت بیمه‌شده قسمت خسارت‌دیده به مبلغ بیمه‌شده جفت یا دست نخواهد بود مگر آن که بطور صریح توافق دیگری شده باشد.
ماده ۷
حمل مواد مخدر تحت پوشش شرایط عمومی بیمه باربری نیست مگر آن که، نام ماده مخدر و کشورهای صادرکننده و واردکننده آن بطور صریح در بیمه‌نامه درج شده باشد.
در شرایط عمومی بیمه باربری مسیر حمل ماده مخدر، مسیر معمولی و عادی برای حمل آن نوع مواد تلقی شود.
ماده ۸
بیمه‌گزار یا نمایندگان و یا ذینفعان وی در صورت وقوع خسارت ملزم به رعایت موارد ذیل هستند:
برای هر بسته‌ای که مفقود شده است بلافاصله از متصدیان حمل و یا مقام‌های بندر یا متصرفان دیگر کالای مورد بیمه بطور کتبی درخواست خسارت نمایند.
در مورد خسارات مشهود به محض اطلاع و قبل از تحویل گرفتن کالای مورد بیمه از متصدیان حمل و یا سایر متصرفان کالا بطور کتبی تقاضای بازدید کنند و برای خساراتی که هنگام بازدید مشخص میگردد گواهی مربوطه را که به امضای آنها رسیده باشد دریافت و از نامبردگان درخواست پرداخت خسارت نمایند.
در مواردی که از سالم بودن کامل کالای مورد بیمه مطمئن نباشند رسید بدون قید و شرط به متصدیان حمل ندهند و با درج موضوع در بارنامه یا رسیدی که به متصدیان حمل می‌دهند حق خود را برای مطالبه خسارت محفوظ نگهدارند.
هرگاه موقع تحویل‌گرفتن کالای مورد بیمه، زیان یا آسیبی مشهود نباشد بیمه‌گزار یا نمایندگان و یا ذینفعان وی باید حداکثر ظرف سه روز از تاریخ تحویل‌گرفتن کالا و اطلاع از خسارت، مراتب را بطور کتبی با پست سفارشی یا اظهارنامه به متصدیان حمل اعلام نمایند.
در مواردی که مؤسسه حمل تمام یا قسمتی از کالای مورد بیمه را به بیمه‌گزار یا نمایندگان و یا ذینفعان وی تحویل ندهد نامبردگان موظفند که پس از تنظیم صورت‌مجلس کسر تخلیه، گواهی کتبی عدم‌تحویل را از مؤسسه مزبور بخواهند.
در صورتی که گواهی عدم‌تحویل در موعد‌های زیر صادر نشود بیمه‌گزار یا نمایندگان و یا ذینفعان وی باید حداکثر طی یک هفته با اظهارنامه رسمی از مؤسسه حمل درخواست خسارت بنمایند و مراتب را به بیمهگر اطلاع دهند:
در صورت حمل با کشتی، حداکثر هفت ماه پس از تخلیه کالای مورد بیمه از کشتی.
در صورت حمل با کامیون و قطار، حداکثر هفت ماه پس از ورود وسیله حمل به مرز کشور مقصد.
در صورت حمل با هواپیما، حداکثر سه ماه پس از تخلیه کالای مورد بیمه از هواپیما.
ماده ۹
بیمهگر در صورت توافق با بیمه‌گزار می‌تواند کالای خسارت‌دیده و نجات داده شده مورد بیمه را تعمیر، تعویض و یا تصاحب نماید.
در صورتی که بیمهگر در مقابل پرداخت خسارت کامل قسمت آسیب‌دیده کالای مورد بیمه را تصاحب کند بیمه‌گزار موظف است مالکیت قسمت مربوط را به بیمهگر منتقل نماید.
همچنین، بیمهگر باید تعمیر و یا تعویض کالای مورد بیمه خسارت‌دیده را در مدتی که عرفاً کمتر از آن میسر نیست انجام دهد.
ماده ۱۰
برای درخواست خسارت، بیمه‌گزار یا نمایندگان و یا ذینفعان وی موظفند در اسرع وقت اسناد و مدارک لازم از جمله موارد زیر را حسب نوع خسارت به بیمهگر تسلیم نمایند:
اصل بیمه‌نامه
اصل سیاهه کالای مورد بیمه با مشخصات کامل و صورت توزین و بسته‌بندی
اصل بارنامه‌ها
صورت وضعیت کالای مورد بیمه در موقع تحویل‌گرفتن و صورت وضعیت میزان توزین کالا در آخرین مقصد مندرج در بیمه‌نامه.
مکاتبات متبادله با متصدیان حمل و اشخاص مندرج در ماده ۸
برگ سبز و صورت مجلس کشف اختلاف در صورت صدور
گواهی مبدا
قبض انبار گمرک
گزارش بازدید خسارت که بایستی توسط یکی از اشخاص یا موسسات مجازی که توسط بیمه مرکزی ایران معرفی گردیده‌اند تهیه شده باشد
چنانچه بیمهگر در شرایط عمومی بیمه باربری علاوه بر اسناد مذکور به مدارک دیگری نیاز داشته باشد باید بلافاصله از بیمه‌گزار مطالبه نماید و بیمه‌گزار موظف است مدارک مورد نیاز را در اختیار او قرار دهد.
ماده ۱۱
بیمهگر مکلف است حداکثر طی چهار هفته پس از دریافت اسناد و مدارک لازم که به استناد آنها بتواند حدود تعهد خود را احراز و مقدار خسارت وارده را تعیین کند، خسارت را پرداخت نماید.
ماده ۱۲
بیمهگر در حدودی که خسارات وارده را قبول یا پرداخت میکند در مقابل اشخاصی که مسئول وقوع حادثه یا خسارت هستند جانشین بیمه‌گزار خواهد بود و اگر بیمه‌گزار اقدامی کند که منافی با این اصل باشد بیمهگر می‌تواند به نسبت تأثیر بیمه‌گزار تمام یا قسمتی از خسارت را پرداخت نکند.
ماده ۱۳
بازدید نمایندگان بیمهگر یا مؤسسات مجاز بازدیدکننده از خسارت و ارائه گزارش بازدید در شرایط عمومی بیمه باربری از سوی آنها به منزله قبول تعهد از طرف بیمهگر نیست.
ماده ۱۴
با توجه به شرایط عمومی بیمه باربری هرگونه پیشنهاد و اظهار بیمه‌گزار و بیمهگر باید به صورت کتبی به آخرین نشانی اعلام شده طرف مقابل ارسال گردد.
ماده ۱۵
بیمه‌گزار موظف است کالای مورد بیمه را حداکثر تا دو سال بعد از تاریخ صدور بیمه‌نامه حمل نماید. در غیر این صورت، بیمه‌نامه فاقد اعتبار است و بیمهگر تعهدی برای جبران خسارات مربوط به کالاهایی که بعد از مهلت مقرر حمل می‌شود ندارد.
ماده ۱۶
طرفین قرارداد باید اختلاف خود را تا حد امکان از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
اگر اختلاف از طریق مذاکره حل و فصل نشد می‌توانند از طریق داوری یا مراجعه به دادگاه موضوع را حل و فصل کنند. در صورت انتخاب روش داوری، طرفین قرارداد می‌توانند یک نفر داور مرضی‌الطرفین را انتخاب کنند. در صورت عدم توافق برای انتخاب داور مرضی‌الطرفین، هر یک از طرفین داور انتخابی خود را به صورت کتبی به طرف دیگر معرفی میکند.
داوران منتخب، داور سومی را انتخاب و پس از رسیدگی به موضوع اختلاف، با اکثریت آرا رأی داوری را صادر می‌کنند. در صورتی که داوران منتخب برای انتخاب داور سوم به توافق نرسند هر یک از طرفین قرارداد می‌تواند تعیین داور سوم را از دادگاه صالح خواستار شود.
هر یک از طرفین، حق‌الزحمه داور انتخابی خود را می‌پردازد و حق‌الزحمه داور سوم به تساوی تقسیم می‌شود.
ماده ۱۷
هرگونه ادعای از شرایط عمومی بیمه باربری باید حداکثر ظرف مدت دو سال از تاریخ بطلان، فسخ و یا انقضای مدت بیمه‌نامه و در صورت وقوع حوادث منجر به خسارت، از تاریخ وقوع آن اقامه شود و پس از دو سال مذکور ادعای ناشی از این بیمه‌نامه مسموع نخواهد بود.
مرور زمان می‌تواند یک نوبت توسط هر یک از طرفین با اظهارنامه رسمی قطع شود.
در صورت قطع شدن مرور زمان، به مدت باقی‌مانده مرور زمان، یک سال اضافه خواهد شد.
فصل سوم
استثنائات
ماده ۱۸
علاوه بر موارد ذکر شده در شرایط عمومی بیمه باربری، خسارات ناشی از تحقق خطرات زیر نیز تحت پوشش این بیمه نخواهد بود.
اشعه یون‌ساز و آلودگی به مواد رادیواکتیو ناشی از هرگونه سوخت یا فضولات هسته‌ای.
عدم قبول بیمه‌گزار برای ورود کالای مورد بیمه و یا ممانعت مقامات کشور واردکننده از ورود کالا.
کسر از مبدا و یا ارسال کالایی مغایر با اسناد حمل و یا خرید.
ماده ۱۹
آیین‌نامه شرایط عمومی بیمه باربری از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا خواهد بود و جایگزین آیین نامه شماره ۳۶ شرایط عمومی بیمه باربری و مجموعه شرایط A و B و C مصوبشورای عالی بیمه و مکمل‌های بعدی آن خواهد شد.
بیمه باربری با توجه به گستردگی مجموعه خطراتی که ممکن است محموله بیمه شده را تهدید کند، کلوزهایی طراحی کرده که در تمام بازارهای جهانی بیمه به کار گرفته می شود.
همچنین کلوزهای بیمه باربری در این باره تمام اطلاعات مورد نیاز را در اختیار شما قرار می دهد.
در ادامه خسارت هایی که بیمه باربری پرداخت نمی کند را بررسی می کنیم.
خسارت های عمدی توسط بیمه گذار
بر اساس بند 4/1 از استثنائات کلوزهای بیمه حمل کالا چنانچه خسارت ناشی از سوء نیت بیمه گذار باشد قابل پرداخت نیست.
این استثناء را می توان به ماده 14 قانون بیمه کشور مصوب 1316نیز تشبیه نمود که اشعار می دارد بیمه گر مسئول خسارت ناشی از تقصیر بیمه گذار یا نمایندگان او نخواهد بود.
هر زمان بیمه گذار با سوء نیت و عمد موجبات خسارتی را فراهم آورد بدلیل مخدوش شدن اصل حسن نیت قراردادهای بیمه خسارت قابل پرداخت نخواهد بود.
نشت و ریزش و کاهش عادی وزن یا حجم
این نوع خسارتها معمولا آسیب های جزئی و یا کمبودهایی هستند که بدون وقوع حادثه برای کالای مورد بیمه ایجاد می شوند.
بر اساس بند 4/2 از استثنائات کلوزهای بیمه حمل کالا این قبیل خسارتها غیر قابل پرداخت هستند.
این نوع مشکلات عمدتاً در مورد تبخیر به کار می روند که علت عادی زیان وارد به محمولات می باشد.
نامناسب و ناکافی بودن بسته بندی کالا
بر اساس بند 4/3 از استثنائات کلوزهای بیمه حمل کالا، این مورد در تعهد بیمه باربری نیست البته به شرطی که بسته بندی یا آماده سازی قبل از شروع بیمه انجام شده یا به وسیله بیمه گذار یا کارکنان او انجام شده باشد و تحمل مقابله با حوادث معمول در سفر بیمه شده را نداشته باشد.
این بند در صنعت بیمه به ضعف بسته بندی مشهور است.
لازم به ذکر است چیدن کالا در داخل کانتینر نیز بخشی از فرایند بسته بندی محسوب شده و مشمول این موضوع میگردد این استثناء را میتوان به ماده 15 قانون بیمه نیز تعمیم داد که ” بيمه‌گذار بايد براي جلوگيری از خسارات مراقبتي را که عادتاً هر کس از مال خود مي‌نمايد نسبت به موضوع بيمه نيز بنمايد “.
عیب ذاتی کالا
برخی از کالا ها به طور طبیعی در معرض فساد قرار دارند.
از آنجاییکه این نوع خسارت ها در نتیجه یک حادثه و علت خارجی به کالا وارد نمی شود و مربوط به ماهیت و ذات کالا می شود بر اساس بند 4/4 از استثنائات کلوزهای بیمه حمل کالا خارج از تعهد بیمه گر است.
خسارت های ناشی از تاخیر
تلف شدن، آسيب دیدن يا هزينه اي كه علت آن تاخير باشد، خارج از تعهد بیمه باربری است به عنوان مثال منقضی شدن تاریخ مصرف داروها و یا مواد غذایی حتی اگر اين تاخير ناشی از خطرات بيمه شده باشد.
نکته قابل توجه این استثنا تاکید بر عدم قابلیت پرداخت هزینه های ناشی از تاخیر است که صراحتاً در متن توضیحات بند 4/5 استثنائات کلوزهای بیمه حمل کالا آمده است.
ورشکستگی مالکان کشتی
بر اساس بند 4/6 از استثنائات کلوزهای بیمه حمل کالا تلف شدن، آسيب يا هزينه ناشي از ورشكستگي مالکان، مدیران، اجاره کنندگان یا گردانندگان کشتی یا قصور در انجام تعهدات مالی از طرف یکی از آن ها از تعهدات بیمه باربری خارج است.
به شرط این که بیمه گذار در هنگام بارگیری کالای مورد بیمه، از این امر مطلع بوده یا می بایست طبیعتاً در جریان معمول تجارت خود از این مسئله آگاه می گشت که این اعسار یا ناتوانی مالی می تواند مانع از ادامه عادی سفر گردد.
این استثنا در کلوزها قرارداده شده است تا بیمه گذاران ترغیب شوند از حمل کالای خود به وسیله کشتی که مالکان یا اداره کنندگان آن در شرایط مالی بدی هستند اجتناب کنند. بنابراین چنانچه حمل کننده کالا قادر به تکمیل سفر نبوده و کالاها در بندری بین راه تخلیه شود، بیمه گر هیچ مسئولیتی ناشی از این تخلیه و بارگیری مجدد به کشتی دیگر نخواهد داشت.
خسارت های عمدی توسط هر شخص متخلف
در این خصوص به عنوان نمونه در حمل های دریایی، می توان به باراتری و اتفاقات ناشي از فعل يا تقصير اشخاص ثالث اشاره نمود.
لازم به ذکر است کلوز A بیمه های باربری این قبیل خسارت ها را پرداخت میکند و این استثناء صرفا در کلوزهای B و C اعمال میگردد.
سلاح های هسته ای
تلف شدن، آسيب دیدن يا هزينه ای که مستقیم یا غیر مستقیم به علت یا ناشی از کاربرد هر نوع سلاح یا وسیله ای باشد که با انرژی اتمی یا شکست هسته ای و یا ترکیب هسته ای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو یا ماده رادیو اکتیو کار کند و اشعه یون ساز و آلودگی به مواد رادیو اکتیو ناشی از هرگونه سوخت یا فضولات هسته ای خارج از تعهدات بیمه باربری است.
عدم قابلیت دریانوردی کشتی
اتفاقات ناشی از عدم قابليت دريانوردي كشتي يا شناور یا نامناسب بودن کشتی یا شناور برای حمل ایمن کالای مورد بیمه از تعهدات بیمه باربری خارج است، مشروط بر اینکه هنگام بارگیری کالای مورد بیمه در وسیله حمل، بیمه گذار از فقدان قابلیت دریانوردی یا نامناسب بودن کشتی یا شناور آگاه باشد از تعهدات بیمه باربری خارج است.
نامناسب بودن کانتینر یا وسیله حمل
یکی دیگر از استثنائات بیمه باربری نامناسب بودن کانتینر یا وسیله حمل جهت حمل سالم مورد بیمه است مشروط بر اینکه بارگیری کالا درون یا بیرون این وسائط قبل از شروع این بیمه نامه انجام و یا توسط بیمه گذار یا کارکنان او انجام شده باشد و ایشان از نامناسب بودن وسائط مذکور در زمان بارگیری کالای مورد بیمه اطلاع داشته باشند.
لازم به ذکر است در مواردی که قرارداد بیمه به طرف دیگری واگذار شده و ایشان موضوع بیمه را با حسن نیت و تحت قرارداد الزام آور خریداری کرده یا با خرید آن توافق نموده باشد این استثنا اعمال نمی گردد.
جنگ/توقیف/مصادره/مین/اژدر های دریایی
جنگ، انقلاب، شورش، قيام و يا زد و خوردهاي داخلي ناشي از اين امور يا هر گونه عمل خصمانه توسط يا بر عليه يكي از دو قدرت متخاصم از دیگر استثنائات بیمه های باربری است.
علاوه بر جنگ توقيف، ضبط، مصادره، تصرف يا اثرات ناشي از اين امور (به استثنا دزدی دریایی) يا اثرات ناشي از اقدام به شروع آنها نیز و همچنین اتفاقات ناشی از مين، اژدر و بمب هاي متروكه يا ساير سلاح هاي جنگي به جامانده و یا متروكه از دیگر استثنائات بیمه باربری است.
اعتصاب/آشوب/اغتشاش/عمل تروریستی
مشکلاتی که ناشی از اعتصاب، آشوب ها يا اغتشاشات داخلي شركت مي باشد از تعهدات بیمه باربری خارج است.
در این شرط وجود رابطه علیت در مورد خسارت ایجاد شده ضروری است و چنانچه بتوان ثابت نمود که خسارت وارده دارای رابطه علیت با خطرات مستثنی شده نمی باشد در این صورت بند این استثنا اعمال نمی گردد.
علاوه بر موارد فوق هرگونه عمل تروریستی یا اقدام هر شخصی که مستقیماً با هدف براندازی دولتی یا اعمال نفوذ از طریق توسل به زور یا خشونت بر علیه دولت یا از طرف یا در ارتباط با هر سازمانی که قانونی یا غیر قانونی تشکیل شده باشد جزو تعهدات بیمه باربری نخواهد بود.
کسر از مبداء
اگر پس از رسیدن کالا به مقصد مشخص شود که مقداری از کالای مورد بیمه بدلیل عدم ارسال از مبداء کسری دارد این کسری خارج از تعهد بیمه باربری است.
عدم قبول بیمه گذار و یا ممانعت مقامات کشور وارد کننده برای ورود کالا
بر اساس بند 2 از ماده 18 شرایط عمومی بیمه حمل کالا خسارتهای ناشی از عدم قبول بیمه گذار و یا ممانعت مقامات کشور وارد کننده از ورود کالا به داخل کشور خارج از تعهد بیمه باربری است.
اصول و کلیات بیمه باربری با توجه به گستردگی مجموعه خطراتی که ممکن است محموله بیمه شده را تهدید کند باید مورد مطالعه قرار گیرد و هر شرکت حمل و حمل کننده باید این اصول و کلیات بیمه باربری را بداند.
در این مقاله با تمامی اصول و کلیات بیمه باربری و کاربرد آن آشنا می‌شوید.
مراحل انجام ثبت سفارش جهت واردات کالا
آگاهی از تعرفه کالا؛
اخذ پروفرما از فروشنده؛
مراجعه به معاونت بازرگانی خارجی جهت تکمیل فرم ثبت سفارش؛
اخذ مجوز ورود کالا طبق جدول مقررات صادرات و واردات از سازمان‌های ذیربط؛
مراجعه به شرکت بیمه و اخذ بیمه‌نامه؛
بعد از ثبت سفارش کالا در بانک واسطه معامله نسبت به پرداخت حق ثبت سفارش اقدام میگردد.
پیش فاکتور
پیش فاکتور سندی است که فروشنده آن را تنظیم، مهر و امضا میکند.
موارد موجود در پیش فاکتور عبارتند‌از :
نام و نشانی فروشنده؛
نام و نشانی خریدار؛
شماره و تاریخ صدور پیش فاکتور؛
نام و مشخصات کالا؛
مقدار کالا؛
ارزش واحد، ارزش کالا؛
کرایه حمل؛
نحوه بسته بندی؛
بازرسی؛
شرایط حمل و زمان تحویل و نام مبداً و مقصد حمل؛
مدت اعتبار پیش فاکتور؛
شرایط و نوع ارزی که باید پرداخت شود.
فرم ثبت سفارش
پس از دریافت پروفرما، برای تکمیل فرم ثبت سفارش، به آیینامه اجرایی قانون و مقررات صادرات و واردات آن سال مراجعه و شماره تعرفه مربوط به آن معین می‌شود.
گواهی عدم ساخت در داخل کشور، از طریق وزارتخانه ذیربط صادر می‌شود.
در مورد تجهیزات پزشکی و دارویی که در داخل کشور تولید نمی شود، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی اجازه ورود آنها را صادر میکند.
براساس سهمیه ارزی دریافتی، وزارتخانه‌ها با توجه به اولویت‌های تعیین شده، به تخصیص‌ای سهمیه به واحدهای تحت پوشش خود اقدام و برگ ثبت سفارش را به مهر تخصیص ارز ممهور می کنند.
بیمه نامه
قبل از ارائه درخواست ثبت سفارش به بانک، کالا باید در یکی از موسسات بیمه معتبر، بیمه شود.
طبق ماده 70 قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری، بیمه مربوط به کالاهایی که قرارداد خرید آن در ایران منعقد شده یا اعتباری اسنادی آن در ایران گشایش یافته، باید توسط یکی از شرکتهای بیمه
ایرانی صادر شود.
اقدامات مقدماتی خریدار قبل از مراجعه به بانک برای گشایش اعتبار اسنادی
خریداران در ابتدا جهت گشایش اعتبار اسنادی نمی توانند به بانک مراجعه نماید.
درصورتی مجاز به انجام این کار است که با فروشنده مذاکره و تقاضای ارسال پیشنهاد کرده تا در مرود شرایط فروش کالا مورد سفارش خود، از قبل بهای واحد کالا، نحوه حمل، مقدار کالا، مدت تحویل و تاریخ حمل اطلاعاتی به دست آورده و او پیشنهادات متقابل خود را به فروشنده اعلام نماید که فروشنده براساس مذاکرات طرفی پیش فاکتور به نام خریدار صادر کرده است.
در این مرحله خریدار باید در صورت لزوم نسبت به تحصیل پروانه ورود و بیمه کالا اقدام کرده و با در دست داشتن کارت بازرگانی معتبر، پیش فاکتور و بیمه‌نامه را به بانک مراجعه و تقاضای گشایش اعتبار برای کالای مورد نظر بنماید.
کارت بازرگانی
کارت بازرگانی مجوزی است که به دارنده آن اعم از شخص حقیقی یا حقوقی داده می شود تا به امر تجارت خارجی بپردازد.
بارنامه
بارنامه، سندی برای مالکیت کالا و اطمینان خاطر برای بانک بازکننده اعتبار اسنادی است.
و همچنین دلیل وجود قرارداد حمل کالا از مبدا به مقصد است که توسط حمل کننده امضاء می شود.
انواع بارنامه
بارنامه هوایی
بارنامه دریایی
راه آهن
رسید پستی
بارنامه پستی
کامیون و یا سراسری و مشترک
گواهی بازرسی
این گواهی باید مطابقت کالا را با توجه به مشخصات مندرج در اعتبار اسنادی گواهی نموده و توسط موسسه‌ای که در اعتبار اسنادی ذکر شده، قبل از حمل صادر شده باشد.
گواهی مبدا
سندی است که کشور تولید کننده کالای فروخته شده را معلوم می سازد و توسط اتاق بازرگانی کشور مبداء صادر می‌شود.
اینکوترمز و رایج ترین اصطالحات آن
برای بدست آوردن اطلاعات در این زمینه حتما مقالات زیر را بررسی کنید.
تحویل کالا در مقصد به گیرنده به همان میزان و صورتی که در مبدا از فرستنده دریافت شده است.
جبران هرگونه کسری کالا به غیر از کسری‌های متعارف.
جبران هزینه‌های تاخیر در تحویل.
جبران خسارت وارده به کالا.
انجام اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز خسارت یا توسعه آن در هنگام وقوع حادثه.
سایر مسئولیت‌هایی که بر طبق قرارداد به عهده حمل کننده دریایی واگذار خواهد شد.
مصونیت
خسارت ناشی از عیب ذاتی کالا
عدم بسته بندی مناسب برای حمل دریایی
بارگیری و تخلیه کالا توسط فرستنده یا گیرنده
عدم اظهار درجه خطرناکی و اشتعال کالا
عدم اظهار ارزش واقعی کالا
بیمه حمل و نقل کالا
بیمه حمل و نقل، بیمه‌ای است که به موجب آن بیمهگر متعهد می‌شود در مقابل حق بیمه‌ای که از بیمهگذار دریافت می کند چنانچه در جریان حمل، کالا دچار خسارت شود و یا بیمهگذار هزینه‌هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود، زیان وارده و هزینه‌ها را جبران نماید.
شرایط پیوست کلوزهای بیمه باربری
برای آشنایی با تمامی خطرات حمل و نقل و کلوزهای بیمه باربری توصیه می شود کلوزهای بیمه باربری را مطالعه کنید.
وظایف بیمهگذار پس از وقوع خسارت
پیشگیری از توسعه خسارت
انجام اقدامات لازم برای حفظ حقوق در مقابل مسئولین خسارت
الف) بسته‌های مفقود شده
درخواست خسارت از متصدیان حمل و نقل یا مقامات بندری و گمرکی و دیگر اشخاص ثالث
ب) آسیب‌های مشهود
درخواست بازدید از متصدیان حمل
درخواست خسارت از شخص مسئول
درخواست بازدید از بیمهگر
دادن اخطار کتبی به متصدی حمل و نقل
ج) آسیب‌های غیر مشهود
به هیچ وجه به متصدیان حمل و نقل رسید بدون قید و شرط ندهد و در بارنامه یا رسیدی که به متصدی حمل و نقل می دهد حق خود را برای مطالبه خسارت حفظ کند.
د) عدم تحویل
تنظیم صورت مجلس عدم تحویل یا گواهی کتبی کسر تخلیه
چنانچه ظرف 7 ماه از تاریخ ورود وسیله حمل به مرز، یا تخلیه کالا از کشتی، گواهی کسر تخلیه صادر نشده؛ از موسسه حمل و نقل به موجب اظهارنامه رسمی، درخواست خسارت کند.
اسناد لازم برای دریافت خسارت
اصل بیمه‌نامه؛
اصل یا رونوشت فاکتور؛
گواهی مبدا؛
صورت بسته بندی کالا با مشخصات کامل؛
اصل بارنامه حمل؛
گواهی بازدید؛
مکاتبات متبادله با متصدیان حمل و نقل؛
در صورت عدم تحویل کالا، علاوه بر اسناد فوق، برگ رسمی گواهی کسر تخلیه که توسط موسسه حمل و نقل صادر شده است.
در بیمه باربری با توجه به گستردگی مجموعه خطراتی که ممکن است محموله بیمه شده را تهدید کند و همچنین استاندارد سازی این موضوع کلوزهایی طراحی شده که در تمام بازارهای جهانی بیمه به کار گرفته می شود.
انواع کلوز های باربری
کلوز A
کلوز B
کلوز C
هر کدام از کلوزهای بیمه باربری تعدادی از خطرات را تحت پوشش قرار می دهد.
کلوز باربری A بیشترین خطرات و کلوز باربری C کمترین خطرات را تحت پوشش قرار می دهد.
به همین دلیل کلوز A گرانتر از بقیه کلوز ها است و افراد می توانند با توجه به نوع بار و خطرات احتمالی که بار آنها را تهدید می کند اقدام به خرید هر یک از کلوزهای بیمه باربری کنند.
مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز باربری C
آتش سوزی
انفجار
به گل نشستن کشتی یا شناور
زمين گير شدن
غرق شدن
واژگون شدن کشتی
واژگون شدن یا از خط خارج شدن وسیله حمل زمینی
تصادف یا برخورد کشتی، شناور یا وسیله حمل با هر جسم خارجی به غیر از آب
تخلیه کالا در بندر پناه
تفدیه زیان همگانی
به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی
هزینه زیان همگانی
هزینه نجات
مسئولیت متقابل در تصادم
هزینه ارسال کالا به مقصد
هزینه به حداقل رساندن خسارت
مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز باربری B
علاوه بر خطرهای تحت پوشش در کلوز C خطرهای زیر در این کلوز بیمه می شود.
زلزله، آتشفشان یا صاعقه
به دریا افتادن کالا از روی عرشه
ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، انبار وسیله حمل، کانتینر یا محل انبار
تلف شدن کلی هر بسته در کشتی یا شناور
تلف کلی مربوط به هر بسته در حین بارگیری یا تخلیه از کشتی یا شناور
علاوه بر خطرات فوق که به صورت استاندارد جهانی جزو پوشش های کلوز باربری B هستند در ایران و بر اساس آیین نامه شماره 8 شورای عالی بیمه با پرداخت حق بیمه اضافی امکان اضافه کردن خطرات دیگری نیز به مجموعه خطرات استاندارد کلوز باربری B وجود دارد، خطراتی همچون :
سرقت
عدم تحویل
قلاب زدگی
آب دیدگی
روغن زدگی
شکست
ریزش
خسارت های ناشی از کالاهای دیگر
مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز باربری A
در کلوز A کلیه خطراتی که کالا را تهدید می کند تحت پوشش است در واقع این کلوز یک بیمه تمام خطر است که به جز مواردی که در بیمه نامه استثناء شده است کلیه خسارت های احتمالی را پرداخت می کند.
علاوه بر خطراتی که در کلوز C و B وجود داشت خطرات زیر در پوشش کلوز A بیمه می شود.
طوفان
راهزن دریایی
آسیب عمدی یا تخریب عمدی کالای مورد بیمه یا هر قسمت از آن از سوی هر شخص متخلف
خسارت هاي ناشی از باران و آفتاب
دم کردن
خسارت هاي ناشی از عمل کارکنان کشتي
سرقت
عدم تحویل
ساييدگي و زنگ زدگي
نشت
لب پریدگی
کج شدن
خراشیدگی و ضربه زدگی
لک برداشتن
شکست
خسارت ناشی از چنگک
روغن زدگی
به گل آلوده شدن
به رنگ و اسید آلوده شدن
خسارات ناشی از کالای مجاور
کرم زدگی
موش خوردگی
حشره زدگی
دله دزدی
ریزش
کسری
یکی از مهمترین تفاوت های کلوز A با کلوزهای B و C این است که در کلوز A شرکت بیمه باید هر نوع خسارتی را جبران کند مگر اینکه بتواند ثابت کند خسارت در نتیجه خطری ایجاد شده که آن خطر در تعهد بیمه نامه نبوده و جزو استثنائات بیمه باربری بوده است.
اما در کلوز B و C این خریدار بیمه نامه یا بیمه گذار است که باید ثابت کند خسارت محقق شده ناشی از خطرات تحت پوشش بیمه باربری بوده است.
کلوزهای خاص یا سفارشی بیمه نامه باربری
با توجه به نوع کالا بیمه گر می تواند با ایجاد تغییراتی در چهارچوب کلی کلوزهای استاندارد فوق کلوزهای خاص دیگری را برای کالاهای خاص تهیه و سفارشی سازی کنند، در همین راستا تعدادی کلوز خاص توسط انیستیو بیمه گران لندن به شرح زیر تدوین شده است.
حمل ونقل انواع روغن، بذر و مواد روغنی
حمل ونقل کالاهای تجاری
حمل ونقل کائوچو و لاستیک
حمل ونقل مواد غذایی منجمد شده
حمل ونقل گوشت منجمد
حمل ونقل نفت فله
حمل ونقل چوب و الوار
حمل ونقل ذغال
حمل ونقل کنف و چتائی
خسارت کلی (Total Loss )
خسارت کلی ضعیف ترین و ارزان ترین نوع بیمه باربری است که تقریبا منسوخ شده است.
در این نوع بیمه نامه باربری از بین رفتن و تلف کلی محموله مورد بیمه در یک مرحله که در اثر غرق شناور ،سقوط هواپیما و یا آتش سوزی بوجود آید تحت پوشش بیمه قرار می گیرد و مدت اعتبار این نوع بیمه باربری پس از بارگیری در مرز، فرودگاه یا بندر کشور مبدا شروع و به محض رسیدن مورد بیمه به گمرک مرز، فرودگاه یا بندر کشور مقصد خاتمه می یابد.
بدیهی است به دلیل تعهدات پایین شرکت بیمه این نوع بیمه نامه باربری حق بیمه پایین تری نسبت به سایر بیمه های باربری دارد.
بخاطر اینکه برخی از ورودی و خروجی کشور از پذیرش این نوع بیمه نامه اجتناب می کنند بیمه گذاران باید با آگاهی کامل از نظر تعهدات و مسایل اداری اقدام به خرید کنند.
